مُهر بر لب زده

هیچ لحظه‏ای نباید از خودشناسی غفلت کرد؛ هم در خواب و هم در بیداری؛ زیرا مدرسه آن همیشه باز است. تنِ آدمی در بستر می‏خوابد؛ ولی مدرسه روح شبانه‏روزی است. هر که در بیداری مواظب خود باشد، در خواب نیز فطرت و دلش به سراغ دلمایه می‏رود، وگرنه مدرسه را به بازی می‏گذراند، پس بعضی می‏خوابند که دَرِ کتابخانه را ببندند و خود، پیش و بیش از دیگران مطالعه کنند و رؤیاهای صادق اینان در حالت منامیه، کم‌تر از مدرسه‏های روزانه نیست.
وجود مبارک رسول گرامی‏صلی ا... علیه و آله و سلم در هر بامداد از صحابه می‏پرسید: «هل من‏مبشّرات»؟ دیشب در مدرسه رؤیا چند مطلب یاد گرفتید؟
گرچه ما نظیر حضرت خلیل رحمان(علیه‌السلام) نیستیم که در عالم رؤیا با تأکید و تحقیق، مأموریت ذبح فرزند به وی داده شد: (اِنّی اَری فِی المَنامِ اَنّی اَذبَحُکَ)؛ ولی فرزند معنوی ابراهیم خلیل هستیم: (مِلَّه اَبیکُم اِبراهیمَ هُوَ سَمّکُمُ المُسلِمینَ مِن قَبلُ)، پس می‏توانیم همان راه ایشان را بپیماییم.
بعضی هنگام خواب هم در مدرسه هستند؛ ولی برخی بیداری‏شان هم خواب است؛ یعنی می‏خوابند که آن خواب پیشینشان دوچندان شود. سبک و روش آن‌ها خواب در خواب است؛ نظیر سبک مجاز در مجاز، چنان‏که حضرت رسول اکرم‏صلی ا... علیه و آله و سلم فرمود: «الناس نیام؛ فإذا ماتوا انتبهوا». غافل برای ابد در خواب نمی‏ماند و کور، کر و گنگ همیشه به همان حال نیست، بلکه یقیناً خوابیده را بیدار و نابینا را بینا می‏کنند و حقایق را به او نشان می‏دهند؛ امّا این علاج توانفرساست و تحمّل پذیر نیست. برخی فشار احتضار و قبر و برزخ را هرگز نمی‏توانند تحمّل کنند.
برخی خواب هشتاد ساله یا صد ساله دارند: «الناس نیام؛ فإذا ماتوا انتبهوا»؛ امّا سرانجام هنگام مرگ بیدارشان می‏کنند، در حالی که باید خودشان معارف جهان را می‏دیدند و چشم بر آن‌ها نمی‏بستند؛ نه آن‌که نشانشان دهند و به آنان بگویند: (هذِهِ النّارُ الَّتی کُنتُم بِها تُکَذِّبون *اَفَسِحرٌ هذا اَم اَنتُم لاتُبصِرون)؛ این همان آتشی است که شما تکذیبش می‏کردید.
دین آمده است تا جامعه بشری همیشه بیدار باشد؛ بیداری‏ای شبانه‏روزی. در بیداری، بیدار باشد و در خواب هم بیدارتر از بیداری؛ نظیر حضرت ابراهیم (پدر معنوی امّت اسلامی) که در بیداری بیدار بود و در خواب هم بیدار و گاهی بیدارتر از بیداری. باید مانند پدرمان حضرت ابراهیم(علیه‌السلام) در خواب و بیداری، بیدار باشیم: (مِلَّه اَبیکُم اِبرهیمَ هُوَ سَمّکُمُ المُسلِمینَ مِن قَبلُ). (مِلَّه اَبیکُم) منصوب به اغراء است؛یعنی «خذوا ملّه أبیکم إبراهیم».