محقق شهید شیخ عبدالله زنجانی در رسالهای که در احوال صدرالدین شیرازی نوشته است، داستانی چنین نقل میکند:
پدر ملاصدرا، روزی ایشان را به اداره امور درگاه و دستگاه خود گمارده بود. پدر پس از بازگشت، صورتحساب هزینه آن مدّت را از فرزند طلبید و مشاهده کرد که ملاصدرا مبلغی نسبتا زیاد را به عنوان خیرات به مستمندان بخشیده است. این مبلغ، معادل همان اندازهای بود که پدر برای داشتن فرزند به پیشگاه خداوند نذر نموده و آن را از پیش به بینوایان داده بود. هنگامی که پدر با شگفتی سبب و بهانه این هزینه را از فرزند پرسید، فرزند خردمند وی چنین پاسخ داد: «این همان بهایی است که باید به پای فرزندتان میپرداختید».
----------------------------------------------------------
داستان شیخ بهایى و پینه دور اصفهانى
یخ بهایى روزى از بازار اصفهان می گذشت، در یک گوشه دور افتاده بازار توى یک مغازه کوچک و رنگ و رو رفته که نور باریکى از سقف آن به داخل دکان مىتابید و در و دیوارش را روشن مىساخت، ناگهان چشمش به پیرمردى افتاد که بیش از 90 سال از عمرش مىگذشت و در آن حال مشته سنگینى به دست داشت و مشغول کوبیدن به تخت گیوه بود.
شیخ بهایى با دیدن پیرمرد دلش به حال او سوخت و به داخل مغازه رفت و از پیرمرد پرسید:
تو چرا در جوانى اندوخته و پس اندازى براى خود گرد نیاوردى تا در این سن پیرى مجبور به کار کردن نباشى؟
پیرمرد سرش را از روى گیوه برداشت و نگاه نافذش را بر روى شیخ بهایى انداخت ولى چیزى نگفت. شیخ دست پیش برد و مشته را از دست پیرمرد گرفت و با علمى که داشت آن را تبدیل به طلا کرد و بعد زیر نورى که از سقف به روى پیشخوان مىتابید جلو پینه دوز گذاشت. مشته فولادى سنگین وزن که در آن لحظه تبدیل به طلا شده بود در زیر نور خورشید تلولوخاصى پیدا کرد و ناگهان دکان پینه دوز را به رنگ طلایى در آورد شیخ بهایى بعد از این کار به سرعت عازم خروج از مغازه شد و در همان حال خطاب به پیرمرد گفت:
پینه دوز، من مشته تو را تبدیل به طلا کردم آن را بازار طلافروشها ببر و بفروش و بقیه عمر را به راحتى بسر ببر.
شیخ بهایى هنوز قدم از دکان بیرون نگذارده بود که ناگهان صدایى او را برجاى نگاه داشت. این صداى پیرمرد بود که مىگفت:
اى شیخ بهایى اگر تو مشته مرا با گرفتن در دست تبدیل به طلا کردى من آن را با نظر به صورت اولش در آوردم!
شیخ بهایى به سرعت برگشت و به مشته نگریست و دید مشته دوباره تبدیل به فولاد شده است دانست که آن پیرمرد به ظاهر تنگدست و بى سواد از اولیالله و مردان خدا بوده و علم و دانشش به مراتب از او بیشتر است و نیازى به مال دنیا ندارد. روى این اصل با خجالت و شرمندگى پیش رفت و دست پینه دوز را بوسید و غذر بسیار خواست و بدون درنگ از مغازه خارج شد.
از آن به بعد هر گاه از جلو دکان پیرمرد رد مىشد، سرى به علامت احترام خم کرده و با شرمندگى مىگذشت!
شاه نعمت الله ولى چه خوب گفته است:
ما خاک راه را به نظر کیمیا کنیم
صد درد دل به گوشه چشمى دوا کنیم
و همچنین است :
آنانکه خاک را به نظر کیمیا کنند
آیا بود که گوشه چشمى به ما کنند
و بالاخره این شعر که سرودهاند:
از طلا گشتن پشیمان گشتهایم
مرحمت فرموده ما را مس کنید
شاید اشاره به داستان بالا داشته باشد.
1.در صـورت تـرس از زیـان خـوراکـى یـا نوشیدنى به خواندن این کلمات سفارش مى نمودند: بسم الله الرحمن الرحیم خیر الاسماء اله الارض و السماء الرحمن الرحیم الذى لا یضر مـع اسـمـه سـم و لا داء؛ بـه نـام خـداونـد بـخشنده مهربان ، بهترین نامها، معبود زمین و آسمانها، خداوند رحمان و رحیمى که با نام او هیچ سم و بیمارى اى زیان نمى رساند. 
ماجرایى واقعى نقل شده است که: «شخصى روحانى در عصر مرحوم آخوند یا مرحوم سید محمد کاظم یزدى، از نجف اشرف به مسجد سهله (که در صحرا قرار داشت) مىرفت تا عبادت کند. او شب را تا به صبح در آن جا ماند. آن شب، مهتابى بود و او در حال عبادت، که ناگهان احساس کرد صداى غریبى از نزدیکى مسجد به گوش مىرسد. کمى که دقت کرد دریافت که صداى حیوان درندهاى است و پس از اندکى شیرى را دید که به سرعت وارد مسجد سهله شد و از پلهها بالا رفت و در مقابل او قرار گرفت. مرد روحانى که سخت ترسیده بود، با فریاد به شیر گفت: «به حق امیرالمؤمنین برگرد». شیر نیز از همان راهى که آمده بود بازگشت».
77 بهار از عمرش می‌گذشت. همراه گروهی از شاگردان برجسته از جمله ملامحمدتقی مجلسی برای زیارت اهل قبور وارد قبرستان شد، برای مردگان دعا کرد و فاتحه خواند. ناگاه روبه یاران گفت: «شنیدید چه گفت؟» در جواب گفتند:« خیر، ما چیزی نشنیدیم.» شیخ حالش دگرگون شد و پس از این ماجرا همیشه در حال نیایش و مناجات و گریه بود. بعدها وقتی برخی شاگردان با اصرار از او پرسیدند آن روز چه شنیدی، فرمود: «به من گفتند آماده مرگ باشم.» درست شش ماه بعد از این حادثه در تاریخ 12 شوال 1030 و یا 1031 هجری قمری بود که روح پاکش به جهان دیگر شتافت و شاگرد بزرگوارش، ملامحمدتقی مجلسی بر او نماز خواند و بیش از پنجاه هزار نفر از مردم با ایمان اصفهان و حومه در نماز او شرکت کردند. پیکر او را در مشهد مقدس و در خانة قدیمی خودش که نزدیک حرم مقدس حضرت امام رضا(ع) بود، دفن کردند.
نقل کرده اند که روزى به ایشان گفته شد فلان شخص به شما ناسزا مىگوید، ولى ایشان به گفته آن شخص اعتنایى نکردند. مرتبه دوم نیز به ایشان گفتند، باز آن مرحوم هیچ توجهى از خود نشان نداد. چند مرتبه به او این مطلب را تذکر دادند و ایشان اعتنایى نکردند.
مرحوم شیخ محمود عراقى که از شاگردان مبرز شیخ انصارىبوده است. در قسمت پایانى کتاب دارالسلام قصه هایى را با ذکر سند در احوال فقها و علما آورده است که سند بعضى از آنها شیخ انصارى و ملا احمد نراقى است. یکى از این ماجراها مربوط به میرزاى قمى است که شیخ انصارى عصر او را درک کرده است؛ چرا که شیخ انصارى متولد 1214 قمرى است و میرزاى قمى 1231 چشم از جهان فرو بست؛ به عبارت دیگر وقتى میرزاى قمى رحلت کرد، شیخ جوانى هفده ساله بود.
علماى تبعیدى از نجف اشرف به ایران، مرحوم آقا سیّد ابوالحسن اصفهانى، میرزاى نایینى و... در قم شروع به تدریس نمودند و شهریّه ى مختصر هم مى دادند، و در صحن حضرت معصومه ( علیهاالسّلام ) و مسجد امام نماز مى خواندند. گویا مرحوم میرزاى نایینى در صحن نماز مى خوانده، و هنگام گفتن تکبیرة الاحرام اضطراب داشته، و در نماز عید، مقیّد به خواندن قنوت معروف و دعاى آن نبوده است، بلکه دعاى خودش را مى خواند و تکبیر مى گفت و سپس براى قنوت دیگر دست بلند مى کرد.
در زمان قدیم مرحوم آخوند ملاعلی سمنانی در شهر خودشان سمنان به ایشان خبر رسید که یک کاروان شتر پر از مشروب، شب داخل شهر می شود آخوند ملا علی سمنانی(رحمه الله) با مریدهایشان شبانه به بیرون شهر رفتند وقتی کاروان آمد آخوند فرمودند: حق شکستن شیشه ها را ندارید، فقط در شیشه ها را باز، و عرق را روی زمین بریزید و شیشه را سرجایش بگذارید، و بدین وسیله هم عمل به نهی از منکر کردند و جلوی حرام را گرفتند و هم اموال مردم محفوظ ماند. زیرا ترک امر به معروف و نهی از منکر موجب لعن خدا و نزول عذاب است.