مُهر بر لب زده

خداى متعال مسئولیت خونخواهى از امام حسین علیه السلام را بر دوش زمین وزمینیان نهاده واین قضیه را به مسائل تکوینى پیوند زده است. این مسأله شواهد فراوانى در روایات متواتر دارد؛ براى مثال روایت شده است که جناب ابراهیم خلیل علیه السلام هنگامى که سوار بر اسب از سرزمین کربلا مى گذشت از اسب بر زمین افتاد وسرش شکافت وخون از آن جارى شد. در این هنگام شروع به استغفار وپوزش طلبى از خداى متعال کرد وگفت: خدایا، چه تقصیرى از من سر زده است؟ جبرئیل بر وى فرود آمد وگفت:
یا ابراهیمُ، ما حدثَ منک ذنبٌ ولکن هنا یُقتلُ سِبطُ خاتمِ الأنبیاءِ وابنُ خاتمِ الأوصیاءِ فسالَ دمُکَ موافقةً لدمِهِ؛اى ابراهیم، گناهى از تو سر نزده است اما در این سرزمین نواده خاتم رسولان وفرزند خاتم الاوصیا کشته مى شود وخون تو براى همراهى با خون اوست که جارى شد.
آیا این مصداق روشنى از ارتباط امام حسین علیه السلام با عالم تکوین نیست؟ ابراهیم خلیل الرحمان هزاران سال پیش از واقعه کربلا مى زیسته است وشیخ الانبیا به شمار مى رود، ولى با این حال هنگام گذشتن از سرزمین کربلا سرش شکافته مى شود.
این که ابراهیم خلیل با این همه عظمت، خون سرش براى همراهى با خون مبارک سیدالشهدا علیه السلام جارى مى شود، بدان سبب است که کشتن امام حسین علیه السلام کشتن کرامت واسلام وتمام پیامبران است؛ زیرا با شهادت امام حسین علیه السلام تمام معنویات کشته شد وکون ومکان زیر وزبر ودگرگون گردید.
از این رو خداى حکیم مسئولیت خونخواهى ایشان را بر دوش زمین وزمینیان نهاد واین معناى «ضَمّنَ الأرضَ ومن علیها دمَکَ وثارَکَ» مى باشد. منظور از خونخواهى امام حسین علیه السلام فقط کشتن قاتل آن حضرت نیست، بلکه این مسأله در جمادات، ناظر به مسأله اى تکوینى است ودر انسان ها به معناى مسئولیتى است که در قبال این ماجرا بر دوش آنها قرار دارد.
از امام رضا علیه السلام روایت شده است که فرمود:
کانَ أبی إذا دَخَلَ شهرُ المُحرَّمُ لا یُرى ضاحکاً وکانتِ الْکَآبَة تَغْلِبُ علیهِ حتّى یَمضی مِنهُ عشرةَ أیّامٍ فإذا کانَ یَوم العاشِر کانَ ذلکَ الیَومُ یومَ مصیبتِهِ وحُزْنِهِ وَبُکائِهِ ویقولُ هو الیَوْمُ الّذی قُتِلَ فیِهِ الحسینُ علیه السلام؛ هنگامى که ماه محرم محرم فرا مى رسید تا ده روز کسى پدرم را خندان نمى دید واندوه در چهره اش موج مى زد. هنگامى که روز دهم محرم فرا مى رسید آن روز، روز اندوه وماتم و زارى او بود ومى گفت: این همان روزى است که [جدم] حسین علیه السلام در آن کشته شد.
مسئولیت ما در قبال سیدالشهدا علیه السلام
ماه محرم ویژگى بى نظیرى نسبت به دیگر ماه ها دارد. به محض آن که هلال ماه محرم پدیدار مى شود، نام امام حسین علیه السلام را که در روز دهم این ماه مظلومانه به شهادت رسید، بى درنگ در خاطر انسان زنده مى کند ومسئولیت ما را در قبال آن حضرت وزنده نگاه داشتن شعله نامش به یاد مى آورد. از میان این مسئولیت ها مى توان به دو امر زیر اشاره نمود:
اول: معرفى امام حسین علیه السلام وماجراى کربلا وبیان اهداف وارزش هاى آن حضرت وکوشش براى آگاه کردن تمام انسان هاى شرق وغرب زمین از مصائبى که بر او وخاندان ویاران گرامى اش وارد شد.
روز یازدهم محرم هنگامى که عقیله بنى هاشم، حضرت زینب کبرى، فرزند برادر خود، حضرت امام سجاد علیه السلام را مشاهده کرد که از شدت اندوه طاقت فرسا نزدیک بود جان مبارکشان از کالبد تن خارج شود به ایشان عرضه داشتند:
لا یَجزِعنَّکَ ما تَرى فَواللّه إنّ ذلکَ لَعَهدٌ مِن رسول اللّه صلى الله علیه و آله إلى جدِّکَ وأبیکَ وعمّک، ولقد أخَذَاللّه میثاقَ اُناسٍ مِن هذِهِ الأُمّةِ لا تعرِفُهُم فَراعِنَةُ هذِهِ الأُمّة، وهم مَعروفونَ فی أهلِ السّماواتِ أَنَّهم یَجمعونَ هذِهِ الأعضاءَ المُتَفرّقَةَ فَیُوارونَها وهذِهِ الجُسومَ المُضرّجةَ، وینصبونَ لِهذا الطَفِّ عَلَماً لِقَبر أبیکَ سیّدالشهداء لا یدرسُ اثرُهُ ولا یَعفو رسمُهُ على کُرورِ اللیالی والأیّامِ، ولَیجتَهدَنَّ أئِمّةُ الکُفرِ وأشیاعُ الضّلالةِ فی مَحوِهِ وتطمیسِهِ، فَلا یَزدادُ أثرُهُ إلاّ ظُهوراً، وأمرُهُ إلاّ علوّاً؛ مبادا این چیزها تو را بى تاب کند. به خدا قسم این وعده اى است که رسول خدا صلى الله علیه و آله به پدر بزرگ، پدر وعمویت داده است. خدا با گروهى از این امت ـ که فرعون هاى امت آنان را نمى شناسند ولى در میان اهل آسمان ها شناخته شده اند ـ پیمان بسته است که این اعضاى پراکنده را گرد آورند واین بدن هاى غرقه به خون را به خاک سپارند. این گروه براى طف ومرقد پدر بزرگوارت نشانه اى برپا خواهند کرد که هیچ گاه از میان نخواهد رفت وگذر شبان وروزان، نشان آن را نخواهد زدود. هر قدر پیشوایان کفر وپیروان گمراهى در زدودن واز بین بردن آن بکوشند، روزبه روز اثر آن پدیدارتر ونام آن بلندآوازه تر مى شود.
بنابراین شایسته است در اقامه عزادارى سیدالشهدا علیه السلام بکوشیم ومردم را نسبت به احیاى شعائر حسینى به شکل هاى گوناگون وشیوه هاى درست ومشروع فرا خوانیم.
دوم: مسئله دیگر پیروى از امام حسین علیه السلام ودنبال کردن اهداف بلند آن حضرت است که در حقیقت چنین چیزى از امت رسول اللّه صلى الله علیه و آله انتظار مى رود وباید گفت مسأله اول مقدمه اى براى رسیدن به این هدفِ مهم تر است.
در یکى از زیارت هاى سیدالشهدا علیه السلام آمده است:
وبَذَلَ مُهجَتَهُ فیک لیستنقذَ عبادَکَ من الجهالةِ وحیرةِ الضلالةِ؛خدایا، امام حسین علیه السلام خون قلب پاکش را در راه تو داد تا بندگانت را از نادانى وحیرت گمراهى برهاند.
لام در «لیستنقذ» لام تعلیل است؛ یعنى هدف وانگیزه فداکارى امام حسین علیه السلام نجات دادن بندگان از جهالت وگمراهى بود. منظور از «عبادک» تمام بندگان خداى متعال هستند، چه مؤمن باشند وبه واسطه امام حسین علیه السلام از درجات بالاترى از هدایت برخوردار شوند وچه غیر مؤمن باشند وبه برکت امام حسین علیه السلام راه هدایت بپویند.
براى این که هدف امام حسین علیه السلام را دنبال کنیم وبینش ومنش آن امام همام را چراغ راهمان سازیم خوب است در زیارت نامه هاى آن حضرت بیشتر تأمل نماییم. براى مثال کتابى مانند بحارالانوار در همه جا یافت مى شود وتهیه آن آسان است. مى توانیم زیارات امام حسین علیه السلام را که در این کتاب هست با دقت بخوانیم ودر مفاهیم آن تأمل کنیم؛ زیرا مطالب بسیارى هست که از اندیشیدن در مضامین این زیارت ها عاید انسان مى شود. کوتاه سخن این که معرفى سیدالشهدا علیه السلام از طریق اقامه مجالس عزادارى ـ از یک سو ـ وکوشش براى تحقق بخشیدن به آرمان هاى ایشان نظیر هدایت بندگان از نادانى وحیرت گمراهى به سوى نور اسلام وایمان ـ از سوى دیگر ـ از جمله مسئولیت هایى است که در زمینه خونخواهى آن امام بزرگوار بر دوش ما قرار دارد.
پس آستین همت بالا بزنیم وبه خصوص در ماه هاى محرم وصفر در این راه بکوشیم. بلکه پیش از فرا رسیدن این دو ماه آمادگى هاى لازم را کسب، وتمام نیروهاى مان را در این راه بسیج کنیم تا آرمان ها وارزش هاى والا ومورد نظر سیدالشهدا علیه السلام را از طریق دسته هاى عزادارى، مجالس روضه خوانى واقامه شعائر، نمایش ها وفیلم هاى نمادین، پایگاه هاى اطلاع رسانى، ماهواره ها، برگزارى همایش، سخنرانى وهر وسیله ممکن تحقق بخشیم. اینها همگى جزء مسئولیت هاى ماست که از این فرمایش امام صادق علیه السلام دریافت مى شود: «وخداى متعال زمین وساکنانش را ضامن خون تو وگرفتن تاوان آن قرار داده است» چه بسیارند کسانى که با امام حسین علیه السلام وبینش ومنش ایشان آشنا نیستند ومسئولیت ما در قبال این افراد چقدر سنگین است. از خداى متعال مى خواهیم ما را در خدمت کردن به اسلام وتلاش جدى در ستاندن تاوان خون حضرت سیدالشهدا علیه السلام از این طریق (یعنى معرفى امام حسین وآرمان هاى مقدس ایشان به تمام جهانیان) موفق بدارد.