عزاداری برای معصومین بخصوص عزاداری سالار شهیدان و اصحاب آن حضرت از دیدگاه شرع مقدس اسلام و پیامبر اکرم و تمام ائمه و علمای اسلام و مراجع تقلید که به نیابت از امام معصوم، امور شرع به دست آنها سپرده شده و مردم بهوسیله آنها هدایت میگردند، امری بسیار موجه و قابل قبول، و دارای پاداش اخروی و برکات مادی و معنوی است. بخصوص عزاداری سالار شهیدان یکی از علل بقای دین اسلام و پایداری مکتب تشیع میباشد.
علمای اسلام بر اساس سنت حسنه دیرین علمای سلف که برگرفته از سیرة معصومان است در روزهای شهادت معصومان خصوصاً در دهههای محرم و صفر اقدام به برگزاری مراسم عزاداری در بیوت خود میکنند و در این عزاداریها چندین سخنران را دعوت و به ذکر فضائل و مناقب اهل بیت علیهم السلام میپردازند. در این مراسم علاوه بر مرثیه خوانی مداحانی نیز دعوت میشوند که به برگزاری مراسم سینه زنی و نوحه خوانی اقدام مینمایند که نمونه آن را در سیمای جمهوری اسلامی که در حضور رهبر معظم انقلاب حضرت آیت ا... العظمی خامنهای (مد ظله) برگزار میشود مشاهده نمودهایم که بسیار محترمانه و با احترام و قابل استفاده است. هم منبری واعظ دعوت میکنند و هم نوحه خوان و مداح و بزرگان نیز در آن حضور دارند. سنت تمام علمای اسلام و مراجع تقلید بزرگوار شیعه فعلی و گذشته به همین روال برگزار شده و میشود. میانه روی و دوری از افراط و تفریط در عزاداری، از اصول ثابت همه علمای اسلام است.
سینه زنی یکی از روشهای عزاداری میباشد که در کنار سایر روشها برای حفظ ارزشهای دینی بسیار خوب و مناسب است. و در تمام عرفها و جوامع رواج داشته و دارد و اختصاص به عزاداری معصومان ندارد، بلکه در میان هر قومی و در فقدان بزرگان احتمال دارد که مردم با سینه زنی به عزاداری بپردازند.
اما در عزاداری معصومان بهویژه امام حسین علیه السلام بسیار برجسته و رایج میباشد که در میان شیعه رونق وسیعی دارد و در تمام کشورهای اسلامی و غیر اسلامی که شیعیان حضور دارند در ماه محرم در عزاداری امام حسین علیه السلام به سینه زنی و زنجیر زنی میپردازند و تصاویر و فیلمهای ویدیوئی آن در مراکز فرهنگی وجود دارد، بنابراین سینه زنی یکی از روشهای رایج عزاداری عرفی میباشد و در کنار آن مداحی نیز انجام میگیرد که در صورت سالم بودن از افراط و تفریط، کاملاً مقبول است، مداحان و شعرای اهل بیت در طول تاریخ به خاطر مرثیه خوانی و مداحی اهل بیت مورد تشویق قرار گرفتهاند. در سیرة امامان معصوم برگزاری مراسم روضه خوانی همراه با تبلیغ احکام اسلام و امر به معروف و نهی از منکر و تبیین سیره اهل بیت یکی از بهترین نوع عزاداریها میباشد که با آرامش و متانت و وقار برگزار میشود و احتمال دارد که در هنگام برگزاری این مجلس سینه زنی هم وجود داشته باشد که مورد توجه فقهای عظام میباشد.
چنان که احتمال دارد مراجع تقلید نیز در این مراسم شرکت کنند و به سرور شهیدان اظهار عشق نمایند. برای نمونه در بین علمای شیعه و بزرگان معروف است که در شهر سامرا جناب آیت ا... العظمی شیخ عبدالکریم حائری، مؤسس حوزه علمیه قم، دسته سینه زنی تشکیل میداد و خودش نوحه میگفت و طلبهها و مؤمنین سینه میزدند. این عمل آن بزرگوار به خاطر فقدان دسته جات عزاداری در این شهر بوده است. چون اکثر ساکنان آن، اهل سنت بودهاند. لذا شیخ مرحوم برای تجلیل از مقام سرور شهیدان، خودش به این سنت حسنه اقدام مینمود و شخصا دسته و هیأت سینه زنی تشکیل میداد و در زمانهای بعدی و در حال حاضر ما خودمان شاهد حضور علما و بزرگان و مراجع در مراسم سینه زنی و دستههای عزاداری هستیم که جامة سیاه پوشیده و در این عزاداریها شرکت مینمایند. مراجع بزرگواری چون آیت ا... بروجردی، امام خمینی، آیت ا... اراکی، آیت ا... گلپایگانی و آیت ا... مرعشی نجفی، در دستههای سینه زنی شرکت مینمودند. آیت ا... بروجردی بر پیشانی خود گل میمالید و سینه میزد و شیخ عبدالکریم از فیضیه دسته عزاداری حرکت میداد. در شهر زنجان، بزرگترین دستههای عزاداری در ایام محرم تشکیل میشود. دستههای حسینیه و زینبیه و سایر دستههای عزاداری، اما باید توجه داشته باشید که افراط و تفریط به طور کلی در دین اسلام مردود است، چنان که امیر المؤمنین علیه السلام فرموده است: «جاهل را نمیبینی مگر در دو حال یا افراط یا تفریط».
بنابراین افراط و تفریط در هر عملی مردود است. یکی از این موارد نیز سینه زنی و عزاداری است، که نباید آن را با خرافات در آمیخت و هر چیزی که با خرافات عجین شود اصل و اساس آن مورد تحریف قرار خواهد گرفت. پس برای حفظ اصل عزاداری و سینه زنی باید افراطهای به وجود آمده را از آن زدود.
مُهر بر لب زده
دردی بود در دل ، ذکری بود بر لب ...
گفتم تابدانم تا بدانی ...